Vùng đồi núi tỉnh Vân Nam, phía Tây Nam Trung Quốc có những cây trà hoang đã sống hàng ngàn năm. Từ thời nhà Hán (năm 206 TCN – 220 SCN), lá của những cây trà này đã được sử dụng để chế biến thành các loại trà đen đặc biệt. Ngày nay, Vân Nam vẫn là một trong những vùng trà trọng điểm của Trung Quốc và vẫn là vùng đất của những cây trà cổ thụ ngàn năm.
1. Nét độc đáo của vùng đất Vân Nam và những cây trà hoang dã
Vân Nam được cho là nơi đã khai sinh ra cây trà khi có những điều kiện đặc biệt thích hợp với sự phát triển của loài cây này. Nằm ở độ cao trung bình từ 1000 – 2000m so với mực nước biển, Vân Nam có khí hậu ôn hòa, độ ẩm ổn định, thường xuyên có mưa và sở hữu những ngọn núi hùng vĩ kéo dài từ phía Bắc tuyết phủ đến vùng cao cận nhiệt đới phía Đông Nam.
Vân Nam sở hữu những điều kiện địa lý, khí hậu đặc biệt thích hợp với sự phát triển của cây trà
Trên mảnh đất trù phú, những cây trà hoang dã đã mọc lên và sống hàng trăm, thậm chí hàng nghìn năm với biết bao dưỡng chất đã được hấp thụ. Trong đó phải kể đến cây trà lâu đời nhất vẫn còn tồn tại đến ngày nay là cây trà cổ thụ Xiangzhuqing (Hương Trúc Tinh), được cho là hơn 3200 năm tuổi. Cây trà Xiangzhuqing và những cây trà mọc hoang khác hoàn toàn không sử dụng thuốc trừ sâu, phân bón nhân tạo hoặc bất cứ sự can thiệp nào của hóa chất. Chính vì thế, những cây trà cổ thụ hoang dã tạo ra những thành phẩm trà thanh khiết, đậm vị, vô cùng độc đáo.
Cây trà Xiangzhuqing 3200 tuổi tại Vân Nam, Trung Quốc
2. Những loại trà được sản xuất từ cây trà cổ thụ
Lá thu hoạch từ những cây trà cổ thụ vùng Vân Nam được chế biến thành nhiều sản phẩm trà thượng hạng. Tiêu biểu là trà Pu-erh (trà Phổ Nhĩ) và trà Dian Hong (trà Điền Hồng). Trong đó, trà Phổ Nhĩ là sản phẩm trà trứ danh của tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Đây là một lại trà sẫm màu, được đóng bánh và lên men dần trong điều kiện tự nhiên. Mặc dù trà phổ nhĩ có thể được trồng và sản xuất trên khắp Vân Nam và các tỉnh thành khác nhưng loại trà được làm từ cây trà cổ thụ được cho là có hương vị sâu và phức tạp hơn hẳn.
Bánh trà Phổ Nhĩ được sản xuất từ lá trà cổ thụ có hương vị đậm đà đặc trưng
Loại trà thứ 2 được sản xuất từ cây trà cổ thụ mọc hoang ở vùng Vân Nam là trà Dian Hong hay được gọi là trà Vân Nam đỏ hoặc trà Vân Nam đen. Loại trà đen này bắt đầu được sản xuất vào đầu thế kỷ 20 từ những búp trà non được thu hái. Nước trà Dian Hong thượng hạng sau khi pha có màu vàng đồng, hương thơm ngọt ngào cùng vị ngọt nhẹ. Dian Hong còn được biết đến là một trong những loại hồng trà “hồng” nhất trong các loại trà.
Trà Dian Hong được sản xuất từ búp trà cổ thụ có màu vàng đồng và hương vị ngọt ngào thanh tao
3. Thực trạng hiện tại của những cây trà cổ thụ tại Vân Nam
Trong nhiều thập kỷ qua, số lượng cây chè cổ thụ còn tồn tại ở vùng Vân Nam ngày càng giảm dần. Điều đáng buồn này xảy ra do nhiều cây chè đã bị chặt làm đôi với mong muốn cây sẽ đâm nhiều nhánh và lá nhằm tăng sản lượng thu hoạch. Tuy nhiên, cách làm này không thể đáp ứng được nhu cầu và quy trình sản xuất ngày càng phát triển. Ngược lại, những cây trà cổ thụ bị tác động đã dần mục nát và khô đi.
Số lượng cây trà cổ thụ ở vùng đồi núi Vân Nam giảm dần trong những thập kỷ gần đây
Dù thực trạng tương lai diễn ra thế nào thì sự tồn tại của những cây trà cổ thụ ngàn năm tuổi vẫn luôn được xem là “cổ vật” quý của vùng Vân Nam và là nguồn gốc của loại trà Phổ Nhĩ trứ danh.
