Trà nõn tôm là một loại trà cao cấp được sản xuất từ những đồi trà Tân Cương Thái Nguyên. Với hương vị thơm ngon và chất lượng tuyệt hảo, trà nõn tôm đã trở thành một trong những loại trà được ưa chuộng nhất hiện nay.
Table of Contents
Trong bài viết dưới đây, Hưng Mộc Trà sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về trà nõn tôm, từ nguồn gốc, đặc điểm, quy trình chế biến cho đến tác dụng của trà nõn tôm.
Trà nõn tôm là gì?
Trà nõn tôm hay còn gọi là chè nõn tôm là một loại trà xanh cao cấp được hái từ những đồi trà Tân Cương Thái Nguyên. Đây là loại trà được chọn lọc kỹ càng từ những nõn trà non mới nhú và lá non ngay kề bên dưới. Chính vì vậy, trà nõn tôm có hương vị thơm ngon và đậm đà hơn so với các loại trà khác.
Ngoài ra, trà nõn tôm còn có màu xanh vàng đặc trưng, khi pha lên sẽ tạo thành một lớp nước trong suốt vàng nhạt. Điều này cho thấy trà nõn tôm được chế biến từ những nguyên liệu tươi ngon và đạt chất lượng cao.
Nguồn gốc
Trà nõn tôm được sản xuất từ những đồi trà Tân Cương Thái Nguyên, nằm ở vùng núi cao của tỉnh Thái Nguyên, Việt Nam. Đây là một trong những vùng trồng trà nổi tiếng của Việt Nam, với khí hậu và địa hình lý tưởng để trồng trà.
Ngoài ra, trà nõn tôm còn được hái từ bàn tay của những người nông dân tận tâm và có kinh nghiệm trong việc trồng trà. Họ đã chọn lọc những nõn trà theo nguyên tắc 1 tôm 1 lá, đảm bảo chỉ thu hoạch những nguyên liệu tốt nhất để sản xuất ra trà nõn tôm chất lượng cao.
Nguồn gốc của trà nõn tôm
Đặc điểm của trà nõn tôm
Trà nõn tôm có nhiều đặc điểm nổi bật, làm nên sự khác biệt so với các loại trà khác. Dưới đây là những đặc điểm chính của trà nõn tôm:
Hương vị thơm ngon
Với hương vị thơm ngon và đậm đà, trà nõn tôm đã chinh phục được rất nhiều người yêu trà. Khi uống, bạn sẽ cảm nhận được mùi thơm nức của hương cốm non, kết hợp với vị chát dịu dịu và hậu ngọt đậm đà, tạo nên một hương vị đặc trưng chỉ có ở trà nõn tôm.
Màu sắc đặc trưng
Trà nõn tôm có màu xanh vàng đặc trưng, khi pha lên sẽ tạo thành một lớp nước trong suốt vàng nhạt. Điều này cho thấy trà nõn tôm được chế biến từ những nguyên liệu tươi ngon và đạt chất lượng cao.
Thành phần dinh dưỡng cao
Ngoài hương vị thơm ngon, trà nõn tôm còn có nhiều thành phần dinh dưỡng quý giá. Theo nghiên cứu, trà nõn tôm chứa nhiều chất chống oxy hóa và polyphenol, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường.
Màu sắc đặc trưng của trà nõn tôm
Quy trình chế biến trà nõn tôm
Hiện nay để sản xuất ra những mẻ trà nõn tôm có 2 phương pháp: sản xuất thủ công và sản xuất bằng máy móc quy mô công nghệ. Tuy 2 phương pháp này là như nhau nhưng sản xuất trà bằng thủ công, có sự can thiệp bởi bàn tay của những người nghệ nhân lại cho ra loại trà nõn tôm thơm ngon hơn hẳn bởi họ có thể cảm nhận được chính xác khi nào trà sẽ đạt đến độ thơm ngon nhất định.
Hái chè
Từ thuở xa xưa cho đến nay, công việc hái chè thường là công việc của người phụ nữ và sao chè là do người nam đảm nhiệm. Trà được hái bằng tay phụ nữ mới ngon bởi nó đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ, cần mẫn, kiên nhẫn và nâng niu dành cho từng búp chè một. Muốn có nguyên liệu trà nõn ngon, trước tiên trà phải được hái từ sáng sớm tinh mơ khi mà những búp trà vẫn chưa bị ánh nắng hút đi những giọt sương còn đọng lại bên trong.
Hái trà cũng là một công đoạn quan trọng, phải hái theo quy tắc 1 tôm 2 lá, 1 cá 2 chừa để cây trà vẫn đảm bảo được tái sinh và đạt yêu cầu chế biến.
Lưu ý: Dụng cụ đựng trà khi hái cũng phải đảm bảo sạch, không mùi, che ánh nắng trực tiếp vào búp trà mới hái nhưng không bị kín quá và không hái trà vào mùa mưa vì nước mưa sẽ làm cho trà giảm chất lượng.
Cảnh bà con đang hái chè
Làm héo nhẹ
Dùng nong thưa (hoặc giàn lưới đối với sản xuất công nghiệp) để rải làm héo trà nõn tôm, mỗi nong rải từ 1,5 – 2kg. Các nong được đặt lên giàn hoặc giá gỗ có nhiều tầng, các tầng cách nhau 15-25 cm.
Trong thời gian hong héo, cứ sau 0,5 – 1h lại đảo nhẹ chè nõn tôm Thái Nguyên trên nong một lần. Thời gian héo nhẹ từ 4 – 6h tùy theo thủy phần trong búp chè và nước trên bề mặt búp chè, khi chè đạt tới hương thơm mùi hoa tươi thì đưa đi diệt men. Thuỷ phân của chè còn lại sau khi héo khoảng 74-75%. Quá trình héo được đồng đều, khối chè luôn được thoáng gió, phát huy được hương thơm, tươi tự nhiên của nguyên liệu.
Công đoạn làm héo trà nõn tôm
Diệt men
Là giai đoạn cho trà nõn tôm vào tôn quay trong một khoảng thời gian nhất định cho đến khi đạt những yêu cầu sau:
Lá chè phải mềm dẻo, phần cuống non bẻ gập lại không gãy
Bề mặt lá chè hơi dính, dùng tay nắm chặt lại rồi buông ra chè không bị rời
Màu xanh của chè trở thành màu xanh sẫm
Mùi hăng mất đi, có mùi thơm nhẹ đặc trưng của chè
Giai đoạn diệt men
Vò trà
Khi lá trà gần đủ thơm và có độ dẻo nhất định thì cho ra nong tre để vò. Giai đoạn này giúp cho từng búp trà xoắn lại và cuộn vào với nhau, tuy nhiên chỉ được xoa trà theo 1 chiều nhất định để không làm trà bị tơi và nát.
Công đoạn vò trà
Sàng tơi
Trà nõn tôm sau khi được sao xong cho ra nong để sàn vẩy, lọc ra những lá trà không đủ tiêu chuẩn như không xoắn hoặc bị nát ra ngoài và giữ lại những cánh trà đạt tiêu chuẩn.
Sao trà
Sau khi nhựa trà đã tiết vào nhau, tiếp đến người nghệ nhân cho trà vào chảo để xao khô lần 1, đây là giai đoạn mang tính quyết định xem có phải chè nõn tôm có ngon và cánh có đẹp hay không.
Quá trình sao trà khá vất vả bởi toàn bộ đều được làm bằng tay. Nghệ nhân phải dùng tay sao trà trên chảo nhôm nóng để có thể cảm nhận nhiệt thích hợp, toàn bộ vị trà lúc này được vò lại thấm ngược trở vào trong và hơi nước bốc đi hết. Sao thật lâu đến khi thấy cánh trà chuyển từ màu xanh tươi sang màu đen nhạt là trà đã tương đối khô.
Lưu ý: Người sao khi thực hiện công đoạn này không được sử dụng nước hoa, dầu cù vì chúng dễ làm trà mất đi mùi hương.
Công đoạn sao trà nõn tôm
Lấy hương
Công đoạn quan trọng nhất quyết định đến mùi thơm của trà nõn tôm. Nhiệt độ bếp vừa phải, chỉ còn những đốm than để sao thì mới lên mùi hương cốm của trà và một phần giúp trà không bị ám khói.
Công đoạn này cũng làm bằng tay để cảm nhận nhiệt vừa đủ, sao khoảng 15 – 20 phút đến khi cảm nhận được hương thơm của trà, hương cốm đặc trưng thì lúc này việc chế biến đã hoàn tất.
Bảo quản
Chè nõn tôm Thái Nguyên thành phẩm đem đóng vào các thùng bằng gỗ dán, trong có lót 3 lớp giấy, 2 lớp thường và một lớp kim loại ở giữa.
Chè thành phẩm phải được đổ đầy, chặt trong các thùng tránh tạo khoảng trống chứa không khí làm ẩm chè.
Có thể bảo quản chè bằng túi PP+PE nhưng phương pháp này bảo quản không được lâu vì chè nhanh hỏng có mùi cũ, xuống màu nước.
Bảo quản chè nõn tôm tốt nhất là trong môi trường chân không, thời gian bảo quản lâu dài vẫn đảm bảo chất lượng tốt.
Đóng gói
Chè thành phẩm có thể đóng gói theo 2 hình thức sau:
Chè đóng trong túi PE, túi PE tráng thiếc, túi PE tráng bạc…với trọng lượng khác nhau.
Chè đóng vào túi PE, PP sau đó đưa vào hộp với các chất liệu như carton, nhựa, tre, gỗ,…
Tác dụng tuyệt vời của trà nõn tôm
Trà nõn tôm thuộc dòng trà xanh, bởi vậy công dụng của trà nõn tôm cũng như tác dụng của trà xanh mang lại:
Hỗ trợ điều trị & ngăn ngừa ung thư: Trong búp chè nõn tôm khi đã được sấy khô có chứa nhiều tanin mà thành phần chính là EpiGalloCatechic Gallat (gọi tắt là EGCG) có tác dụng chống khối u và ngăn cản sự phát triển của tế bào ung thư, nhất là ung thư liên quan đến dạ dày, ruột và ung thư vú. Theo nghiên cứu của Trường đại học Maryland của Mỹ cho thấy uống trà xanh thường xuyên giúp hỗ trợ ngừa ung thư, đặc biệt là ung thư vú, tuyến tiền liệt, da và bàng quang.
Hỗ trợ giảm cân: Trà nõn tôm có chứa cafein và tanin có tác dụng rất tốt với việc đào thải chất mỡ và các độc tố vì vậy uống chè thường xuyên, tập luyện thể dục & chế độ ăn hợp lý sẽ giúp bạn giảm cân hiệu quả mà vẫn khỏe đẹp.
Hỗ trợ làm chậm tiến trình lão: Tác dụng của trà nõn tôm giúp làm chậm tiến trình lão hóa nhờ có nhiều chất chống oxy hóa, làm trung tính các gốc tự do (nguyên nhân gây già nua).
Hỗ trợ điều trị hôi miệng: Nên pha trà với nước và súc miệng để giảm bớt tình trạng hôi miệng.
Công dụng của trà nõn tôm giúp cung cấp vitamin: Một tách trà được pha có lượng Vitamin C nhiều hơn một quả cam.
Hỗ trợ giúp tăng khả năng sinh sản: Năm 1998, một nghiên cứu của Kaiser Permanente Medical Care Program ở California đã chứng minh rằng uống chè xanh sẽ tăng khả năng sinh con.
Trà nõn tôm có tác dụng hỗ trợ lưu thông máu tốt hơn.
