Chén khải và ấm trà đều là những vật dụng thú vị giữa thế giới trà cụ vô cùng phong phú. Tương tự như ấm trà, chén khải có công dụng pha nên những tách trà đượm hương, chuẩn vị. Bài viết sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa hai loại trà cụ này, cũng như cách sử dụng chén khải đúng cách.
Chén khải (hay Gaiwan, tiếng Trung: 盖碗 hoặc 蓋碗) là dụng cụ pha trà có hình dáng như cái bát, có nắp đậy, không tay cầm và đi kèm với đĩa đựng. Trà cụ này xuất hiện từ thời nhà Minh, Trung Quốc và được làm bằng nhiều loại chất liệu như: sứ, gốm tráng men, thủy tinh, ngọc bích,… Chén khải thường có dung tích nhỏ, từ 100 – 150ml, thích hợp cho các buổi thưởng trà độc ẩm, đối ẩm.
Ấm trà (Teapot) là loại trà cụ được sử dụng phổ biến với đa dạng kích cỡ, chất liệu và xuất xứ. Thiết kế của ấm trà phục vụ tốt thao tác pha và rót trà với phần nắp ở đầu ấm, tay cầm, vòi và bộ lọc.
2. Sự khác biệt về công dụng của chén khải và ấm trà
Cả chén khải và ấm trà đều giữ chức năng pha và rót trà. Tuy nhiên, giữa hai loại trà cụ này vẫn tồn tại một số điểm khác biệt. Với chén khải, chúng thích hợp và dễ dàng để pha các loại trà ở mọi hình dáng, kích thước khác nhau. Người dùng có thể chiêm ngưỡng sự biến đổi diệu kỳ của búp trà trong nước. Thao tác rót nước trà ra chén cũng diễn ra nhanh hơn với chén khải. Đặc biệt, chén khải còn có thể dùng như dụng cụ thưởng trà tiện lợi, tương tự tách trà riêng của mỗi người.
Với ấm trà, loại trà cụ quen thuộc này thực hiện hoàn hảo vai trò hãm trà, giữ nhiệt. Một số loại ấm (như ấm tử sa) còn giúp cộng hưởng, gia tăng hương vị cho thức trà được pha.
Tương tự như bộ ấm, chén khải có công dụng pha và rót trà
3. Những loại trà “chân ái” dành cho chén khải và ấm trà
Cả chén khải và ấm trà đều có thể dùng để pha bất kỳ loại trà nào. Nhưng để tạo nên hương vị thơm ngon, tuyệt hảo nhất, mỗi trà cụ chỉ thích hợp với một số thức trà nhất định. Theo đó, chén khải thích hợp để pha các loại trà có hương vị tinh tế như: trà xanh, trà trắng, trà hoa nhài. Trà Olong cũng vô cùng thích hợp để pha trong chén khải. Do phần miệng và lòng rộng đặc thù, chén khải giúp những lá Olong cuộn tròn có nhiều không gian bung nở để tỏa hết hương thơm.
Thức trà phù hợp để pha với ấm còn tùy thuộc nhiều vào hình dạng và chất liệu của loại trà cụ này. Cụ thể, ấm trà miệng nhỏ có tác dụng nhốt hương tốt, thích hợp pha các loại trà lá nhỏ, cuộn và có mùi thơm tinh tế như: trà xanh, trà Oolong. Các loại trà lá lớn, có hương thơm mạnh mẽ như: trà đen, trà Phổ Nhĩ lại thích hợp hơn khi pha trong ấm có phần miệng rộng.
Ngoài những nguyên tắc trên, chất lượng thức trà được pha còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: nước, nhiệt độ, thời gian hãm và kỹ thuật pha,…
Chén khải và ấm trà có thể tạo nên hương vị thơm ngon, tuyệt hảo nhất với một số loại trà nhất định
4. Cách sử dụng chén khải đúng cách
Nâng nắp
Khi nâng nắp, bạn có thể giữ các cạnh của núm bằng ngón tay cái và ngón giữa, trong khi ngón trỏ của bạn ở trên cùng. Cách tốt nhất là tránh chạm vào bề mặt của nắp, vì nó có thể trở nên nóng khi có trà bên trong.
Tốt nhất là bạn úp nắp một bên của nắp vào đĩa để tránh nó hấp thụ bất kỳ mùi nào của bàn ăn.
Thêm nước
Đổ nước nóng vào bên trong theo chuyển động tròn dọc theo các cạnh. Điều này sẽ giúp nhiệt lan tỏa đều và tránh làm cháy lá trà.
Khi bạn nhìn thấy nước trà tràn lên trên nắp, điều này có nghĩa là bạn đã đổ quá nhiều nước. Bạn nên tránh trường hợp như vậy, vì điều này có thể dẫn đến việc các cạnh của chén trở nên nóng, đây là một trong những lý do chính khiến bạn có thể bị bỏng tay.
Nếu điều này xảy ra, bạn có thể dễ dàng khắc phục bằng cách nhấn chặt vào núm của nắp và hướng chén sang một bên để đổ đi một chút nước.
Rót trà
Rót trà từ chén khải là phần thử thách nhất. Nghiêng nắp sang một bên để có một khe hở nhỏ giữa nắp và chén.
Khoảng trống này phải đủ rộng để trà chảy ra ngoài một cách hợp lý, nhưng cũng đủ nhỏ để giữ lá bên trong. Điều này cũng sẽ tránh hơi nước nóng bốc ra từ mặt sau của chén có thể làm bỏng tay bạn. Sau đó dùng ngón giữa và ngón cái giữ các cạnh của cốc, dùng ngón trỏ ấn chặt vào núm của nắp cho thật chặt. Bây giờ nâng cao và đổ.
Đừng để chén vượt qua một góc 90 độ. Điều này sẽ chỉ làm chậm quá trình rót và nước có thể chảy ra từ bên trái và bên phải của nắp và làm bỏng tay bạn.
Thay vì đổ vào tống, tất nhiên bạn cũng có thể đổ trực tiếp vào chén con để uống. Nếu bạn phục vụ một vài chén trà, thì bạn nên rót vào tống trước.
Rót trà từ tống vào nhiều chén sẽ đảm bảo vị trà ở mỗi chén như nhau. Nguyên nhân là do lá liên tục tiết ra hương vị bên trong chén khải. Vì vậy, khi rót trực tiếp vào các chén, chén trà đầu tiên sẽ có vị dịu hơn chén cuối cùng.
Bị bỏng tay hay đổ nước khi sử dụng chén khải là điều mà bất kỳ người yêu trà nào cũng phải trải qua. Cuối cùng bạn sẽ được đền đáp vì bộ chén này là rất tuyệt vời để thưởng thức trà. Thông qua quá trình thực hành lặp lại, bạn sẽ dần làm chủ được chén khải của mình và cảm nhận những lợi ích mà dụng cụ này mang lại.
